ประวัติการแสดงและผลงาน

ครูชื้น สกุลแก้ว เป็นศิลปินโดยสายเลือด ทั้งยังเกิดมาในโรงหุ่นกระบอกใช้ชีวิตคลุกคลีกับการแสดง
หุ่นและได้ร่วมตระเวนไปกับคณะหุ่นกระบอกที่รับงานแสดงทั่วไปมาโดยตลอด ครูชื้นหัดเชิดหุ่นเมื่อ
อายุ ๗-๘ ปี เมื่อเริ่มเล่นตัวเล็กนั่งไม่ถึง บิดาก็เอาไม้มาตอกเป็นม้ารองก้นให้นั่งเชิดเมื่อยังเล็กครูชื้น
เป็นลูกคู่ตีกรับ ได้ค่าตัวหนึ่งหรือสองสลึงนอกจากนี้ยังได้หัดสีซอเพราะคนซอหายากครูชื้นตั้งปณิธาน
ว่าจะเชิดหุ่นให้เก่งและร้องให้ได้เหมือนมารดาให้ได้ ไปเชิดครั้งแรกก็ได้รับคำชมว่า “เชิดเก่ง ทำได้
เหมือนแม่” จึงมีกำลังใจมุมานะทำให้ได้ดียิ่งขึ้น นางมิ่งผู้เป็นมารดาได้ถึงแก่กรรรมเมื่ออายุ ๕๖ ปี
ครูชื้นจึงรับบทเป็น “นางตลาด” แมนมารดา นางตลาดก็คือ นางยี่สุ่น นางมณฑา และนางผีเสื้อ
สมุทร เป็นต้น เดิมบทบาทเหล่านี้ นางมิ่งจะเป็นผู้เชิด เนื่องจากครูชื้นได้คุ้นเคยและได้เห็นอยู่จนเจน
ตา จึงสามารถถ่อยทอดศิลปะ การเชิดหุ่นไว้อย่างครบถ้วน หุ่นกระบอกคณะนายเปียกเป็นที่รู้จักของ
คนรุ่นหลัง ๆ และเป็นที่ต้องการของ สาธารณชน ในราว พ.ศ. ๒๔๙๘ สถานีไทยโทรทัศน์ได้เปิด
ดำเนินการขึ้นระยะแรก ๆ หุ่นกระบอกคณะนายเปียก ประเสริฐกุล ได้ออกแสดงติดต่อกันในเรื่อง
“พระอภัยมณี” ตั้งแต่ตอนต้นจนจบ และในปี ๒๕๐๗ได้กลับไปแสดงทางโทรทัศน์อีกครั้งหนึ่งใน
เรื่องเดิม เวลาที่หุ่นกระบอกนายเปียกออกแสดง ครูชื้นจะเป็นผู้เชิดตัวเอกทุกครั้ง หุ่นกระบอกเรื่อง
“พระอภัยมณี” จึงเป็นที่ต้องใจของ ท่านผู้ชมโทรทัศน์ทั้งเด็กทั้งผู้ใหญ่ในยุคนั้น และได้แสดงถวาย
เป็นการส่วนพระองค์ต่อสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ และสมเด็จพระเจ้าลูกเธอในรัชกาลปัจจุบัน
เมื่อยังทรงพระเยาว์ ณ พระราชวังไกลกังวล หัวหิน ประจวบคีรีขันธ์ ครูชื้นเล่าว่า หุ่นกระบอกชุดแรก
ของนายเปียกเกิดก่อนครูชื้น ๑๔ ปี โดยผู้สร้าง ๒ ท่านคือ ครูมณีและครูศิริ ครูมณีนั้นเป็นสตรีเป็น
ช่างปั้นและหล่อพระอยู่แถบบ้านช่างหล่อส่วนครูศิริเป็นช่างทำหัวโขน ผู้มีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักกันดีหุ่น
กระบอกฝีมือครูมณีนั้นเป็นหน้ามนุษย์ ยิ้มละไมอยู่ในหน้า ไม่ทำหน้า “ทรงมะตูม” อย่างหุ่นโบราณ
หากปั้นเหมือนหน้าคนจริง ๆ เวลาแสดงผู้คนมักจะติดใจเพราะมองดูเหมือนมีชีวิต ครูมณีไม่เคย
สร้างหุ่นกระบอกให้ใครเลย นอกจากคณะของนายเปียก ประเสริฐกุล เท่านั้น พระครูฤาษีซึ่งครูชื้น
เรียกว่า พ่อแก่ ก็เป็นฝีมือครูมณีปั้นด้วยหัวปลวกถือกันว่าศักดิ์สิทธิ์และเป็นที่พึ่งทางใจของครูชื้น
มาตลอดชีวิต ในปี พ.ศ. ๒๕๒๒–๒๕๒๓ กรมศิลปากรได้ส่ง ข้าราชการแผนกนาฏศิลป์จำนวน ๑๔ ท่าน
มาศึกษาการเชิดหุ่นจากครูชื้นเพื่อไปเป็นตัวแทนของประเทศไทยในงานมหกรรมหุ่นกระบอกของ
โลกที่จัดขึ้น ณ เมืองทัชเดนท์ ประเทศรัสเซียแผนกศิลปกรรมการละคร คณะศิลปศาสตร์
มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ได้เชิญครูชื้นไปเป็นวิทยากรพิเศษ สอนวิชาการเชิดหุ่นกระบอกให้แก่
อาจารย์และนักศึกษาที่รักศิลปะการแสดงด้านนี้ โดยทั่วไปสอนสัปดาห์ละ ๓ วัน ทุกวันจันทร์ พุธ
ศุกร์ แต่ปัจจุบันครูชื้นสอนประจำวันพฤหัสบดี ปี พ.ศ. ๒๕๒๕ ขณะที่สอนอยู่ธรรมศาสตร์นี้ ครูชื้นได้
ร่วมเดินทางไปกับ คณะหุ่นของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์เพื่อนำหุ่นไปแสดง เป็นการเผยแพร่
วัฒนธรรมไทย ที่ประเทศอังกฤษ

ต่อมา ปี พ.ศ.๒๕๒๖ ได้นำหุ่นกระบอกไทย เข้าร่วมการแข่งขันหุ่นจาก
ประเทศต่าง ๆ แถบเอเชีย ๙ ประเทศ ณ ประเทศฟิลิปปินส์ ผลปรากฏว่าหุ่นกระบอกของไทย
โดยมีครูชื้นเป็นผู้เชิดเพียงคนเดียว ได้รับรางวัลชนะเลิศที่ ๑ ประมาณกลางปี พ.ศ.๒๕๒๘ ประเทศ
ฝรั่งเศสได้เชิญครูชื้นให้ไปสาธิตการเชิดหุ่น ต่เนื่องจากครูชื้นมีอายุมากแล้วจึงตอบปฏิเสธไป
จากนั้นประเทศสวีเดนได้ส่งนักเรียนเข้ามาเรียนวิธีการเชิดหุ่นกระบอกในประเทศไทย ๗ คน โดยมี
ครูชื้นเป็นผู้ฝึกสอนอย่างเช่นเคย ในปัจจุบัน ครูชื้น สกุลแก้ว มีอายุ ๘๓ ปี จะเห็นได้ว่าตลอด
อายุ ๘๐ ปี กว่าที่ผ่านมา ครูชื้นได้คลุกคลีกับการเชิดหุ่น และการแสดงหุ่นมาโดยตลอด จนมีความ
สามารถเป็นเลิศ สามารถที่จะดำรงรักษาศิลปะการแสดงพื้นบ้านนี้ไว้ได้อย่างดียิ่ง และยังสามารถ
ถ่ายทอดให้คนรุ่นต่อมา และเผยแพร่ให้แพร่หลายทั้งในเมืองไทยและต่างประเทศ ครูชื้น สกุลแก้ว
จึงได้รับการยกย่องไว้ในฐานะศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (หุ่นกระบอก) ประจำปี ๒๕๓๐
ดังมีคำสดุดีว่า …นางชื้น สกุลแก้ว เป็นผู้ที่มีความรู้ความสามารถในการร้อง การบรรเลงและการ
เชิดหุ่นเป็นเลิศ ยากที่จะหาผู้ใดเทียบได้ในปัจจุบัน จากการที่ได้คลุกคลีกับการแสดงหุ่นกระบอกมา
ตั้งแต่เกิด ด้วยความเพียร ไหวพริบ และความตั้งใจจริง จึงทำให้ศิลปะการเชิดหุ่นของนางชื้นมีความ
ละเอียดอ่อน ประณีต มีชีวิตชีวา และสวยงามจนเป็นที่นิยมและยอมรับกันอย่างแพร่หลายนอกจาก
จะอุทิศเวลา เกือบตลอดชีวิตเพื่อดำรงรักษาศิลปะการแสดงหุ่นกระบอก ซึ่งเป็นการแสดงพื้นบ้านไว้
อย่างดียิ่งแล้ว ยังสามารถถ่ายทอดให้ผู้สนใจ ทั้งโดยการสอน การสาธิต และการแสดงให้เป็นที่รู้จัก
และแพร่หลายทั้งในเมืองไทยและต่างประเทศจึงสมควรยกย่องไว้ในฐานะศิลปินแห่งชาติ
สาขาศิลปะการแสดง (หุ่นกระบอก) อย่างแท้จริง

“เมื่อสิ้นเสียงสังขารา”